Trích dẫn một bài báo khoa học không khó

Hình minh hoạ. Nguồn: APA citation blog

Nếu bạn đang chuẩn bị những gì cần thiết để viết một bài báo khoa học hay đơn giản chỉ đang cố gắng viết một bài blog hay một post Facebook với những kiến thức trích dẫn từ các nguồn học thuật thì bài viết này dành cho bạn.

Trong nghiên cứu, các tác giả khi lập luận bất kỳ một vấn đề nào cũng cần phải trích nguồn tại sao?

Trích nguồn là:

1. Một cách để tri ân và thể hiện chúng ta đánh giá cao các tác giả khác.

2. Cách để chúng ta nói rằng những lập luận của chúng ta có cơ sở dựa trên và phát huy từ các nghiên cứu trước đó

3. Cách để giúp người đọc có thể dễ dàng theo dõi dòng chảy của khoa học trước đó và giúp đánh giá đóng góp của nghiên cứu mới của chúng ta.

4. Cách để không bị khép vào lỗi rất nghiêm trọng “đạo văn – hay nặng hơn là ăn trộm tài sản nghiên cứu của người khác”.

Vậy khi nào thì cần trích dẫn?

+ Bất kỳ lúc nào bạn cần sử dụng một kết quả thống kê hay một ý tưởng vay mượn từ một nguồn khác

+ Trích dẫn trực tiếp và viết lại (paraphrasing) hoặc tóm tắt ý của người khác ngay cả khi bạn viết lại bằng lời văn của bạn.

+ Mặc dù một số ý tưởng nghiên cứu có thể đã thông dụng/phổ biến và trích dẫn không cần thiết nữa, trong trường hợp bạn không chắc chắn, thì bạn nên trích nguồn.

+ Tất cả các nguồn phải được ghi nhận bao gồm nhưng không giới hạn đến sách, bài báo khoa học, bài viết trên internet, phần mềm…v…..v..

+ Hình ảnh, minh hoạ, hay bất kỳ sản phẩm đồ hoạ nào được sử dụng trực tiếp hoặc đã chỉnh sửa lại mà bạn không phải tác giả gốc tự làm ra, bạn cần trích dẫn.

Vậy có những loại/phong cách (style) trích dẫn nào?

Thực tế có nhiều loại trích dẫn các tạp chí khác nhau có thể yêu cầu theo quy định của họ. Thông thường, phong cách trích dẫn thường phụ thuộc vào lĩnh vực học thuật mà bạn đang theo đuổi. Ví dụ:

+ APA (American Psychological Association) của hiệp hội tâm lý Mỹ dược dùng cho lĩnh vực giáo dục, tâm lý, kinh tế, và khoa học.

+ MLA (Modern Language Association) của hiệp hội ngôn ngữ hiện đại được dùng cho nhân loại học.

+ Chicago/Turabian được dùng cho kinh doanh, lịch sử, và mỹ nghệ.

Tuy nhiên bởi vì sự phổ biến của APA trong lĩnh vực kinh tế và kinh doanh, cái note này sẽ trình bày chủ yếu về APA 6th (phiên bản 6th, tại thời điểm viết đã có phiên bản 7th), các phong cách khác có thể dễ dàng được tìm và hiểu trên internet dựa trên các kiến thức tham khảo từ cái note này:

1. Trích dẫn bài báo khoa học.

Đây có thể nói là loại trích dẫn được sử dụng nhiều nhất khi viết 1 bài báo khoa học.

Nên nhớ, một trích dẫn sẽ bao gồm 2 phần là tài liệu tham khảo (Reference) và trích dẫn trong đoạn văn (in-text citation)

Ví dụ:

A. Tài liệu tham khảo:

Prentice, C., Quach, S., & Thaichon, P. (2020). Antecedents and consequences of panic buying: The case of COVID-19. International Journal of Consumer Studies, 47(8), https://doi.org/10.1111/ijcs.12649

Trong đó: Prentice, C., Quach, S., & Thaichon, P.

Là tên các tác giả theo cấu trúc: [họ], [tên viết tắt] và các tên tác giả ngăn cách bằng dấu phẩy

Ví dụ: Họ: Prentice; Tên viết tắt: C.

Trong đó: Antecedents and consequences of panic buying: The case of COVID-19

Là tiêu đề của bài báo

Trong đó: International Journal of Consumer Studies (in nghiêng)

Là tên tạp chí (journal)

Trong đó: 47 (8)

Là: cuốn (volumn - 47) và số (issue - 8)

Trong đó: https://doi.org/10.1111/ijcs.12649

Là đường link DOI (Digital Object Identifier) là 1 đường link cố định không bao giờ thay đổi cho bài báo.

Ghi chú: đường link này sẽ dẫn đến link thật/không cố định của bài báo, trong trường hợp tạp chí đổi link bài báo sẽ phải tự cập nhật vào thư viên DOI, chúng ta không cần quá quan tâm đến việc này.

B. Trích dẫn trong văn viết

Trong bài viết chúng ta cần 2 loại trích dẫn là trích dẫn cuối đoạn (parenthetical citation) và trích dẫn tường thuật (narrative citation)

Ví dụ cho trích dẫn cuối đoạn:

Trong nghiên cứu mua sắm trong hoảng loạn (panic buying) thì người mua thường chịu tác động của các can thiệp từ chính phủ (Prentice et al., 2020).

Lưu ý: từ 03 tác giả trở lên, chúng ta chỉ sử dụng tác giả đầu và thêm “et al.” là một thuật ngữ la tinh nghĩa là “và cộng sự” hoặc “và cùng tác giả” viết tắt là “ và cs.” hoặc “và ctg.”

Ví dụ cho trích dẫn tường thuật cũng bằng ý kể trên:

Prentice et al. (2020) báo cáo rằng trong hành vi mua hàng trong hoảng loạn, người tiêu dung thường chịu tác động của các can thiệp từ chính phủ.

Nếu chúng ta lưu ý thì trích dẫn tường thuật thường ở đầu câu và trích dẫn cuối đoạn thường ở cuối câu hoặc khi kết thúc một ý nào đó. Tuỳ chọn này có tích hợp sẵn vào công cụ hỗ trợ trích dẫn Endnote, bạn có thể xem thêm cách làm tại bài blog hướng dẫn sử dụng Endnote.

Chi tiết cụ thể về cách thức trình bày cho in-text citation có thể được xem thêm tại các tài liệu hướng dẫn APA. Cái note này không đi quá nhiều vào chi tiết để tránh nội dung quá dài.

Tiếp theo là các lưu ý về cấu trúc và các viết các tài liệu tham khảo.

Cái note này chỉ nêu 05 loại phổ biến nhất là bài báo khoa học (journal article), sách (book), chương sách (book chapter), bài viết trên báo chí (newspaper article), luận văn (dissertation)

Các danh mục tài liệu tham khảo nên đầy đủ các yếu tố cơ bản như các hình minh hoạ dưới đây

1. Bài báo khoa học (Journal Article)

2. Sách (book)

3. Chương sách (book chapter)

4. Bài viết trên báo chí (newspaper article)

5. Luận văn (dissertation)

Để biết cách chỉnh sửa tự động và bằng tay các định dạng trích dẫn nêu trên trong trường hợp một số định dạng trích dẫn tự động thiếu các trường được yêu cầu, các bạn xem thêm tại bài blog hướng dẫn sử dụng Endnote nhé.